In de binnenstad van Utrecht liggen mogelijk nog veel werfkelders, kluiskelders of straatkelders verborgen. De Gemeente Utrecht wil een zo compleet mogelijk beeld krijgen van de staat en het aantal kelders in de binnenstad. Hiervoor zijn alle wegen van de binnenstad met een grondradar ingemeten. De Wegenscanners zijn gewend om op areaal niveau informatie in te winnen, maar deze dataset is wel heel bijzonder. Ook vanwege het verhaal erachter…
Werfkelders in Utrecht
Utrecht staat bekend om de vele werfkelders die langs de grachten liggen en dan natuurlijk ook van de vele terrasjes die vanuit de werfkelders worden bediend.
De Utrechtse werven zijn ontstaan in de middeleeuwen. De Oudegracht zoals we hem nu kennen is bijvoorbeeld voor het grootste deel in de twaalfde eeuw gegraven. De werven hadden de functie van haven en handelaren gebruikten deze havens voor de aanvoer van goederen. In het begin werden de spullen vanaf de kade omhoog gesleept en vervolgens aan de andere kant van de straat naar beneden gesjouwd naar de huiskelders. Tot iemand op het idee kwam om een tunnel te graven van de kade naar de huiskelder. Zo kon de handelswaar gelijkvloers worden versleept. De tunnels werden steeds breder en dienden zelf ook als opslagruimte. Zo ontstonden de huidige werfkelders.
Dat was de praktijk totdat iemand op het idee kwam om die omweg te besparen door tunnels tussen het water en de opslagkelders te graven. Dat waren de eerste werfkelders.
In verval
In de eerste helft van de 20e eeuw raakten de werven en de werfkelders in verval omdat ze minder gebruikt en slecht onderhouden werden. Vanaf 1948 kreeg de gemeente Utrecht de meeste werven in bezit en daarna is de gemeente begonnen met het herstellen van de werven en werfmuren. Zo ontstonden de werven die we nu kennen. Later zijn een groot deel van de werven door particulieren en de Gemeente gerestaureerd. Een groot deel, maar mogelijk niet alle? Daarom wil de Gemeente graag weten of ergens nog werfkelders kunnen liggen.
Grootschalig onderzoek
Het onderzoek van de Wegenscanners maakt deel uit van een grootschalig onderzoek naar oude werven in de binnenstad van Utrecht. Met grondradar hebben wij locaties opgezocht waar waarschijnlijk een kelder kan liggen. Deze kaarten zijn vergeleken met de bekende kelders en van de locaties waar geen kelder bekend is, wordt aanvullend onderzoek gedaan. Zo gaan bijvoorbeeld duikers onderzoeken waar onderwater zwakke plekken of doorgangen zijn.
Voordelen van de aanpak van de Wegenscanners
Een groot deel van de binnenstad is met ons rijdende meetsysteem ingemeten. Vervolgens zijn de kleinere straten ingemeten met een lopend systeem. Zo is in 10 dagen tijd de hele binnenstad van Utrecht met grondradar gescand. Het efficiënte en snelle inmeten heeft de overlast voor bewoners tot een minimum beperkt. Als resultaat hebben we heldere tekeningen opgeleverd waar de locaties met nog onbekende kelders duidelijk te zien zijn.
Wie weet hebben we over een paar jaar een diner in een restaurant dat in een door ons aangewezen kelder zit!